غار مربز نخستین مکان تولید سفال در زاگرس مرکزی

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، این مطلب را مرتضی حصاری سرپرست هیات کاوش در پنل تخصصی دستاوردهای یک فصل گمانه‌زنی در غار بز دره چیاسر در همایش پژوهش‌های باستان‌شناسی سد سیمره مطرح ساخت.

او با اشاره به جایگاه ویژه سد سیمره در مطالعات باستان‌شناسی گفت: این منطقه، دارای ویژگیهای طبیعی و جغرافیایی خاصی است که از تنوع گونه‌های استقرار جوامع انسانی برخوردار بوده و محوطه‌های متعددی در این ناحیه شناسایی و کاوش شد که زوایای مختلفی از اولین زیستگاههای انسانی تا دوران متاخر اسلامی زاگرس مرکزی و حوضه رودخانه سیمره را روشن ساخته است.

او تاکید کرد: از مهمترین محوطه‌ها در این دره، غار "مربز" ( غار بز)، مشرف بر رودخانه و تنگه سیمره است، این غار در ارتفاع 150 متری از کف رودخانه و در جوار محوطه نوسنگی بی‌سفال "چیا سبز شرقی"  قرار دارد و در چارچوب کاوش محوطه چیاسبز شرقی در سال 1389 غار مزبور نیز مورد کاوش قرار گرفت.

این باستان‌شناس تاکید کرد: کاوش در این غار با هدف و مفروضات حضور آثاری از ادوار پارینه‌ سنگی تا فراپارینه سنگی آغاز و دنبال شد که این غار نیز در لایه‌های تحتانی با لایه‌هایی از دوره نوسنگی بی‌سفال مانند محوطه نوسنگی بی‌سفال چیاسبز( هزاره 10 ق.م)، نتوانست پاسخی به فرضیات حضور جوامع پارینه سنگی در این دره و حوضه را ارائه دهد.

به گفته این باستان‌شناس غار مربز با 270 سانتی‌متر نهشته‌های فرهنگی، دارای 5 دوره اصلی و 13 فاز استقراری است که شواهدی از تحولات نوسنگی "بی‌سفال" و "باسفال" (سفال پوک قرمز و سفال نخودی)، "دوران ایلامی"  و  "کوچ نشینان معصر" را ارائه داده است.

او گفت: بخش اصلی استقرار در این غار را، دوره نوسنگی با 110 سانتی‌متر از لایه‌های نوسنگی بی‌سفال و باسفال تشکیل داده است که تنها مزیت و تفاوت آن نسبت به محوطه چیاسبز، حضور لایه‌هایی از نوسنگی با سفال در این غار است که از این لحاظ، از جمله محوطه‌های شاخص در زاگرس مرکزی است که توانسته، افق‌های جدیدی از فرهنگ‌های جوامع اولیه تولیدکنندگان سفال را روشن سازد.

این باستان‌شناس در ادامه تاکید کرد: مطالعات نوسنگی با سفال غار مربز نشان می‌دهد که ساکنان این غار در زمره اولین تولیدکنندگان سفال در زاگرس مرکزی و حوضه رودخانه سیمره بوده‌اند. چرا که حضور لایه‌های نوسنگی با سفال آن، بدون هیچ وقفه، به دنبال لایه‌های نوسنگی بی‌سفال آن پدیدار گشته و نوع سفال و تکنیک ساخت آن نیز، گویای این ادعاست.

او در پایان گفت: افق نوسنگی بی‌سفال در غار مربز قابل قیاس با تحولات روستانشینی اولیه(یافته‌های فرهنگی) محوطه‌هایی مانند شیخی‌آباد، چیاسبز شرقی و کپرگاه v بوده و نوسنگی با سفال این غار نیز، هم‌افق با محوطه‌های نوسنگی با سفال، مانند گنج دره و گوران است که از اولین استقرارگاه‌های پیدایش سفال زاگرس مرکزی به شمار می‌آیند.